Stigmata

Goeie horrorfilms zijn schaars, en daar is een reden voor: het is namelijk bijzonder moeilijk om mensen angst aan te jagen met monsters, bloed, vreemde geluiden of dichtklappende deuren, nochtans de klassieke elementen van zowat elke griezelfilm. Doorgaans ontstaat ware, doeltreffende horror vanuit situaties die het publiek kan herkennen of personages waarmee ze zich kunnen identificeren. Zou ‘The Exorcist’ half zo goed zijn geweest als Linda Blairs moeder niet de logica had gehad eerst een lijdensweg doorheen de medische wetenschap af te leggen? De kracht van ‘The Shining’ lag in de gezinscontext waaruit de gruwel ontsproot.

‘Stigmata’ slaat de bal mis op veel gebieden, maar het gebrek aan raakpunten tussen publiek en personages is een eerste. Gabriel Byrne speelt een onderzoeker van zogenaamd miraculeuze verschijningen voor het Vaticaan ? hij is zo iemand die bloedende standbeelden gaat bekijken en uiteindelijk aantoont waarom ze fake zijn. Aan het begin van de film komt hij in Zuid-Amerika in een kerkje terecht waar een dode priester ligt opgebaard naast een bloedend Mariabeeld, terwijl duiven in slow-motion opvliegen en waterdruppels tegen de zwaartekracht in naar boven druppelen. Byrne heeft dit waarschijnlijk net als wij al honderd keer in gelijkaardige horrorfilms zien gebeuren, en beseft dus dat er iets mis is.

De rozenkrans van de dode priester komt via via in handen van Patricia Arquette, een kapster in het soort van New Jersey dat ons wordt aangesmeerd door elke jonge filmmaker met meer ambitie dan talent: een afgebleekte, lelijke metropool waar het altijd regent en mensen in clubs vol hekken en stroboscopisch licht obscure drankjes achterover slaan.

Na het ontvangen van de rozenkrans, krijgt Arquette te maken met de stigmata ? voor wie het niet mocht weten, de wonden die Christus ontving aan het kruis. E?n na ??n gaan haar handen, rug, hoofd en voeten bloeden op steeds gruwelijker manieren die steeds op dezelfde theatrale, snel gemonteerde en uiteindelijk hopeloos pretentieuze manier in beeld worden gezet. Al gauw gaan de druppels ook bij Arquette van onder naar boven ? elk, maar dan ook ?lk dak in deze film is blijkbaar lek ? en moet Byrne ter hulp gesneld komen. De clou van het verhaal is dat Arquette bevangen is door de geest van de dode priester, die de mensheid nog even iets belangrijks wil meedelen.

De plot van ‘Stigmata’ bevat ongeveer evenveel gaten als het ondergoed van Madonna tijdens haar material-periode.

Andere ongeloofwaardigheden komen door de plot heenstralen: het Vaticaan wordt hier bijvoorbeeld voorgesteld als een soort filiaal van religieuze ghostbusters. Of Gabriel Byrne daarbij de rol van Dan Aykroyd of Bill Murray overneemt, weet ik niet zeker. Toch tracht de film zichzelf een air van authenticiteit mee te geven door zeer zelfingenomen naar re?le gevallen van stigmata te verwijzen, en op het einde enkele titels aan te brengen rond het Evangelie van Jezus. Het is, vanzelfsprekend, niet genoeg.

Pretentie is het voornaamste probleem van ‘Stigmata’ ? niet alleen inhoudelijk, maar vooral ook visueel. Aan het begin krijgen we al meteen een titelsequens die in neonletters MTV lijkt uit te stralen, gevolgd door een hoop nutteloze shots vanuit de microgolf, de koelkast, en close-ups van mokken koffie, bakkende eieren enzovoort, die al evenmin ergens voor nodig waren. Ik beschouw mezelf graag als een liberaal en ben van mening dat elke filmmaker wel een paar van dat soort ijdelheidsshots in z?n film mag steken ? shots die eigenlijk overbodig artifici?el zijn, maar erin gestoken worden, gewoon omdat ze mooi zijn. Maar als je daar je hele film uit gaat optrekken, dan heb je dus een probleem.

‘Stigmata’ is een flauw afkooksel van ‘The Exorcist’ dat op geen enkel moment een greintje spanning weet op te bouwen. Integendeel, vaak hebben effecten die op de een of andere manier in beide films voorkomen, hier enkel een lachwekkend effect ? Patricia Arquette met een vaalblauw gezicht die plots met een mannenstem onzin begint uit te kramen.

En terwijl dit vermoeiende, zelfingenomen, pompeuze spektakel zich voor je verveelde ogen ontvouwt, stel je jezelf steeds opnieuw deze prangende vraag: wordt het niet eens tijd om m?n dak te herstellen?